روش نمونه برداری از خاک کشاورزی و باغی

مقدمه :

یک نمونه کامل بایستی نشانگر کل مزرعه یا باغ باشد . لذا نمونه برداری بایستی به درستی و طبق اصول انجام شود تا دقت آزمایش بالا برود .

نمونه برداری بر اساس نوع پراکنش ریشه و نوع گیاه تغییر می کند  . برای گیاهان زراعی ( یونجه ، گندم ، جو ،ذرت ) عمق 30-0 سانتیمتری کافی میباشد وبرای باغات با توجه به اینکه اکثر ریشه ها در عمق 60-30 سانتیمتری فعالیت می کنند بایستی علاوه برعمق 30-0 از عمق 60- 30 و 90-60 سانتیمتری نیز نمونه برداشت شود .جهت هسته داران و دانه داران دو عمق اولیه کفایت می کند ولی جهت گردو و پسته و بادام عمق سوم نیز مورد نیاز هست .همچنین جهت درختان غیر مثمر چون چنار عمق چهارم یعنی 90تا 120سانتی هم مورد نیاز هست

سطح نمونه برداری :

در مزارع از هر 10 هکتار یک نمونه مرکب  ودر باغات به ازای هر 4 هکتار 3 نمونه مرکب یکی از عمق 30-0 سانتیمتری و دیگری از عمق 60-30و 90-60 سانتیمتری بایستی برداشت شود . در صورتی که زمین یا باغ یک دست نباشد می بایست بر اساس تغییرات  ظاهری خاک نمونه برداری نمود  یعنی می بایست  سطح نمونه برداری را کاهش دادیعنی برای مزارع ازهر5 هکتاروبرای باغات ازهر 2 هکتارنمونه برداری انجام شود.

روش نمونه برداری در مزارع:

نمونه برداری دراین روش بایستی به روش زیگزاگی انجام شود.دراین روش نمونه برداری، ازیک نقطه واردزمین شده و به صورت زیگزاگی وتصادفی خاک 6 الی 7 چاله به عمق 30- 0 سانتی متری رابرداشته وباهم مخلوط نمائید سپس 1 الی 5/1 کیلوگرم را داخل پلاستیک ریخته وکاغذ مشخصات را داخل آن بیندازید(کاغذ مشخصات شامل : تاریخ نمونه برداری ، عمق نمونه برداری ، نوع کشت ، نام صاحب باغ یا مزرعه ، نام نمونه بردار) ونمونه را به آزمایشگاه  ارسال نمایید.

نکاتی که بایستی هنگام نمونه برداری خاک رعایت نمود :

1ـ ازجاهائی که کوددامی، بقایای فضولات حیوانی وکود شیمیائی وجود دارد نباید نمونه برداری انجام شود.

2ـ از پای دیوارها نباید نمونه برداری انجام شود.

3ـ هنگام نمونه برداری از بیل زنگ زده یا آغشته به کود دامی وشیمیائی نبایستی استفاده کرد. همچنین پلاستیک نمونه برداری بایستی تمیز باشد.

 4 ـ حتماً برگ مشخصات به طور کامل پر شود وداخل نایلون فریزر انداخته شود وبعد نایلون فریزر حاوی برگه را داخل نایلون نمونه برداری بیندازید.

5 ـ حتی الامکان نمونه برداری هرکشت جداگانه انجام شود.(یونجه جدا، گندم وجو جداو…)چون نیازهای غذائی این گیاهان متفاوت می باشد.

نمونه برداری ازباغات :

ازهر قطعه 4 هکتاری 3 الی 4 نقطه انتخاب واز سایه انداز درخت نمونه برداری از دو عمق 30-0 و60-30 ودر صورت لزوم 90-60 انجام شود سپس خاک عمقهای فوق را باهم جداگانه مخلوط ویک نمونه ازعمق 30-0 ویک نمونه از عمق 60-30   جهت درختان هسته دارو دانه دار  برداشت شود   درصورتیکه   درخت  ریشه عمیق  داشته باشد ویک نمونه ازعمق 90-60 نیز باید به  آزمایشگاه  فرستاده شود.

قبل از نمونه برداری 5 سانتی متر از سطح خاک کنارزده شود. اگردرپای درختان کود دامی ریخته باشد پس از تمیز کردن خاک اقدام به نمونه برداری گردد.

بهترین زمان نمونه برداری باغات از اواخر ابان تا در اوایل زمستان قبل  از بیدارشدن درختان می باشد درصورتی که نمونه برداری در فصل بهار انجام شود بایستی از آسیب رساندن به ریشه خودداری کرد. نمونه برداری حتماً بایستی از سایه انداز درخت انجام گیرد. به هیچ عنوان نباید خاک عمق 30-0 با خاک عمق 60-30 مخلوط شود.